Brutalistische architectuur

Lianne van Kralingen Lianne van Kralingen
Plot # 4371: The first development of its kind in Lebanon, Bernard Khoury / DW5 Bernard Khoury / DW5 الغرف
Loading admin actions …

In navolging van het ideabook over “Dé 6 bouwstijlen uit de 20e en 21e eeuw” willen we nu kijken naar een heel bijzondere architectuurstijl dat als deel van het modernisme vooral populair was gedurende de jaren '50 tot '70. Deze stijl heeft een grote invloed gehad op hedendaags design en maakt karakteristiek gebruik van donkere, ruwe materialen (vooral beton), staal en glas. Het 'brutalisme' ontstond na de tweede wereldoorlog toen steden, vooral in Groot Brittannië en Duitsland, in hoog tempo en goedkoop opnieuw opgebouwd moesten worden. Het woord is niet afgeleid van 'brutaal' of het Engelse 'brutal', maar van de Franse term 'bréton brut' dat 'ruw beton' betekent. Brutalisme is altijd veel bekritiseerd geweest, en wordt koud en zielloos genoemd terwijl anderen deze stijl zien als noodzakelijk voor die tijd en deel van de logische opeenvolging binnen de architectuur. Alhoewel het brutalisme bijna compleet van het toneel verdwenen was in de jaren '80 zien we in meer recente architectuur weer een opkomst van brutalistische elementen. Of je nu een fan bent van deze stijl of niet, het zal de komende jaren zeker een grote rol spelen in veel stedelijk design. Hier laten we je zien wat het brutalisme nu eigenlijk aantrekkelijk maakt.

Materiaalkeuze: beton

Volgelingen van het brutalisme laten een grote voorkeur voor beton zien in hun architectuur: het is een materiaalbesparende, eenvoudige oplossing en ook een vrij verkrijgbaar en goedkope materiaalsoort. Zoals hierboven al genoemd begon er een halve eeuw geleden een periode van snelle bouw en groei, waarbij zoveel mogelijk constructies zo goedkoop en snel mogelijk gebouwd moesten worden. Beton is perfect geschikt voor zulke gelegenheden maar heeft een specifieke stijl waar tegenwoordig meer mee gespeeld wordt dan in de jaren '60 en '70. Zoals hier te zien heeft de architect het ruwe, vlakke uiterlijk van beton tot een bijzonder geheel vormgegeven waardoor het vaak lelijk gevonden materiaal een onverwachte aantrekkingskracht krijgt.

Andere materialen

homify الغرف

(Foto: Tamás Mészáros)

Beton is niet het enige karakteristieke materiaal in de brutalistische architectuur. Gevels werden ook veel in kaal baksteen ontworpen waarin het koude en ruwe van beton terugkwam in bepaalde steensoorten. Andere, en meer moderne vormen van blootgelegde constructiematerialen waar het brutalisme om bekend staat zijn hier te zien aan het Centre Georges Pompidou in Parijs dat ontworpen is door de beroemde architecten Renzo Piano en Richard Rogers. Dit gebouw heeft de constructie als het ware binnenstebuiten gekeerd en zo zie je aan de buitenkant kale stalen en glazen constructies die normaal aan de binnenkant van het gebouw te zien zijn. Dit beroemde ontwerp laat zo de mogelijkheden voor schoonheid die ook in het brutalisme schuilen zien.

Brutale vormen

Een andere eigenschap van brutalistische architectuur dat het zo onderscheidend maakt van andere stijlen is het gebruik van vorm. Het eerste dat opvalt zijn de enorme afmetingen van brutalistische bouw en het herhaalde gebruik van dezelfde geometrische vormen. Ondanks deze trend hebben sommige architecten van deze beweging, zeker in later jaren zoals we hieronder ook zullen zien, gebruik gemaakt van curven en krommingen om de lijn van een façade te verzachten. De steeds terugkerende vormen binnen brutalistische structuren creëren een ritme dat de grote, zware gebouwen onverwacht een eenvoudige schoonheid verleent. Hier te zien is een prachtig exemplaar van zulke technieken – een bouwwerk in Beirut, Lebanon door de architect Bernard Khoury.

Hedendaags brutalisme

De brutalistische beweging heeft in de jaren '80 (de laatste jaren waarin de stijl haar hoogtij vierde) een aantal veranderingen ondergaan waarbij de voornaamste het toevoegen van zachtere lijnen voorstelde. Met behoud van de enorme afmetingen hebben een aantal architecten hun ontwerpen aangepast door in antwoord op de scherpe kritiek wat uitnodigende vriendelijkheid toe te voegen. Daarentegen hebben hedendaagse projecten oud en verlaten brutalistische architectuur een nieuw leven gegeven door toevoeging van moderne accenten als kleur en meer aantrekkelijke materialen. Gekoppeld aan stromingen als modernisme en minimalisme wordt brutalisme de laatste jaren opnieuw toegepast in projecten die krachtige lijnen met levendige materialen combineren.

Onder vuur

Alhoewel brutalisme altijd zijn aanhangers zal hebben staat deze beweging nog steeds onder kritiek. Wat een aanhanger van brutalisme zal zien als een monumentaal project dat sociale ideeën aanspreekt en de esthetiek van architectuur herdefinieert, zal door een criticus gezien worden als betonnen monsters; afstotelijk en vaak in de vorm van lelijk verouderde lege panden. Sommige critici gaan zelfs zo ver te beweren dat het ruwe, verweerde beton symbool staat voor de totalitaire politieke bewegingen van die tijd.

Hoewel sommige architecten altijd weg zullen blijven bij brutalistisch design dat hen altijd zal blijven herinneren aan het Oostblok en communisme, zullen andere architecten de stijl omarmen en de blanke façades van leegstaande panden liefdevol en op adembenemend creatieve wijze restaureren. Deze laatsten zien de grote blokken leeg, oud en levenloos beton juist als een canvas dat ligt te wachten op toevoeging van kleur en textuur. Kijk eens goed om je heen en zie wat er allemaal met beton, staal en glas mogelijk is!

تريد مساعدة في إتمام مشروع بيتك؟
تواصل معنا الآن

يبرز من مجلتنا